Een hoofd dat op ontploffen staat, een kort lontje, slapeloze nachten… We herkennen het allemaal. Bij onszelf, maar ook bij onze kinderen. Zeker als de hoeveelheid huiswerk zich opstapelt. Soms kan stress klachten veroorzaken. Maar geen nood, we vertellen je wat je kan doen tegen (examen)stress!
Weer een dag met een gouden randje. Met die gedachte in je hoofd wil je je kind elke avond te slapen leggen. Maar kan dat wel in tijden van drukke schooldagen, hoge verwachtingen en eindeloos veel prikkels? Evident is het niet. Onderzoekers zijn het erover eens: ook kinderen ervaren (te) veel druk.
Want schooldruk, it is real! Uit een onderzoek dat UNICEF uitvoerde in 2020, blijkt dat school en huiswerk voor veel jongeren de grootste stressfactors zijn in hun dagelijks leven. Voldoen aan de verwachtingen van leerkrachten (en zichzelf) kan bovendien leiden tot faalangst. Tel daarbij nog de sociale druk waar kinderen op school mee te maken krijgen en je snapt hoe moeilijk het voor sommigen kan worden naarmate het schooljaar vordert.
Examenstress is vaak positieve stress
Er is ook goed nieuws. Af en toe stress ervaren, kan geen kwaad. Zenuwen voor een examen, ruzie in de klas. Het hoort erbij. Meer nog, stress zorgt ervoor dat je lichaam hormonen als cortisol en adrenaline aanmaakt. Die helpen je om een moeilijke prestatie te leveren. Bovendien leert stress kinderen hoe ze moeten omgaan met frustraties en tegenslagen. Geen pieken zonder gepieker. Want dat is wat stress onder meer met ons doet. We kruipen in ons hoofd, beginnen te piekeren en krijgen faalangst.
Examenstress verminderen?
Zeker kinderen vinden het niet altijd makkelijk om te praten over wat er in hun hoofd omgaat. Wat zij voelen, zien we vaak terug in hun gedrag. Van een kleuter die boos verkondigt dat het eten niet lekker is tot een tiener die met de deuren slaat. Het zou zomaar eens kunnen dat dit stressklachten zijn. En dat je dus geen onhandelbaar monster in huis hebt. Oef! Hetzelfde geldt voor vage lichamelijke klachten als buikpijn, misselijkheid en slapeloze nachten.
Genoeg vrije tijd, beweging en ontspanning buiten de schooluren zijn dan cruciaal. En onderschat ook de kracht van een warm nest niet. Want ook dat heeft onderzoek aangetoond: kinderen die opgroeien in een veilige thuissituatie, kunnen beter omgaan met examenstress.
Chronische stress bij kind
Natuurlijk moet je niet panikeren wanneer je kind eens een slechte dag heeft. Pas wanneer een stressvolle situatie te lang aanhoudt, kan het nuttig zijn om aan de alarmbel te trekken. De Universiteit van Maastricht voerde samen met het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid een onderzoek uit rond ‘Early Life Stress’. Daaruit is gebleken dat jonge kinderen die chronische stress ervaren, op latere leeftijd meer kans hebben om lichamelijke problemen te ontwikkelen als hart- en vaatziekten of obesitas. Ook depressie en angststoornissen komen vaker voor bij volwassenen die in de vroege jeugd veel stressvolle ervaringen hebben gehad.
De 8 symptomen van stress
Wacht in elk geval niet tot je kind thuiskomt van school en zegt: ‘Vader, moeder, we moeten praten. Ik ervaar te veel stress.’ Dat zal niet snel gebeuren. Wat je als ouder wél kan doen, is letten op de signalen:
- slecht slapen
- zich afsluiten
- prikkelbaar zijn
- toenemende faalangst
- minder graag naar school gaan dan voorheen
- heftigere emoties (boos, droevig, uitbundig, …)
- vage lichamelijke klachten (buikpijn, misselijk, …)
- dwangmatige handelingen (zoals overmatig handen wassen)
5 doetips tegen stress
Zit je kleine bengel met stress? Geen nood, door een paar kleine ingrepen kan je al heel wat rust brengen:
1. yippie-ya-yoga!
Yoga is de perfecte manier om je denken, emoties en lichaam in evenwicht te brengen. Het leert je diep te ontspannen, helpt je om je af te sluiten van negatieve invloeden. Wat je dan weer minder vatbaar maakt voor stress. Door te kiezen voor kinderyoga blijven de oefeningen bovendien dichter bij de speelse belevingswereld van het kind.
2. Zet de 'VogelTV' aan
Een prikkelarme omgeving creëren, is een van de beste manieren om stress te lijf te gaan. Beperk dus de schermtijd van je kind. Want hoe ontspannend het ook lijkt om doodstil voor een tv of tablet te zitten, je hoofd krijgt er allesbehalve rust van. En dat is het net wat het nodig heeft. Kies dus liever voor vogeltv: zet een stoel voor het raam en merk op wat er voorbijvliegt. Of nog beter, maak een boswandeling.
3. Rust roest niet
Slaap en rust hebben een grote invloed op de stemming van je kind. Zeker wanneer je kind ’s nachts moeilijk kan slapen, is het van belang om overdag veel rustmomenten in te plannen. Hou je agenda na school en in het weekend dus zo leeg mogelijk. Of plan prikkelarme activiteiten in. Van wandelen en fietsen tot kleuren of tekenen.
4. Can you feel it?!
Sensomotorische activiteiten zijn de ideale manier om van je hoofd opnieuw ‘in je lichaam’ te geraken. Want laat stress er nu net voor zorgen dat we vaak blijven vastzitten in dat hoofd. Maak een voelbox om je kind te helpen ontprikkelen. Zoek het niet te ver. Een zandbak of plastic doos vol rijst en droge pasta kan voor een klein kind al voldoende zijn. Oudere kinderen vinden het misschien leuk om te kleien of met planten bezig te zijn.
5. Luisteren is goud
Kies een rustig moment uit en vraag aan je kind hoe het gaat. Benoem dat je opmerkt dat je kind stress ervaart. Laat je oordeel achterwege en luister naar het antwoord van je kind. Soms zal het niet lukken om te praten of heeft je kind een boze bui. Maak dan hiervan je nieuwe mantra: ‘Mijn kind doet niet moeilijk, mijn kind hééft het moeilijk’. Diep ademen, herhalen (desnoods maal duizend), en morgen is weer een nieuwe dag!
